2018 LGS’nin Değerlendirilmesi ve 2019 LGS’ye Hazırlık Çalışmaları

Geçen yıl 8.sınıflar için oldukça sancılı bir yıldı. Liselere Geçiş Sistemi’nde önemli değişiklikler oldu, hem yerleşme şekli hem de sorular değişti. Buna adapte olma noktasında her çocuk aynı şansa sahip değildi. Sınavın sonuçlarını medyaya yansıdığı kadar görmüştük ama sınavı daha detaylı irdeleyebilmemiz adına geçtiğimiz günlerde önemli bir belge yayınlandı. MEB’in geçen sene ilk defa uygulanan yeni Liselere Geçiş Sistemi’nin (LGS 2018)sonuçlarıyla ilgili yayınladığı raporu sizler için inceledim,  raporun benim için önemli kısımlarını sizlerle paylaşmak ve yorumlamak istiyorum.

2017-2018 eğitim öğretim yılında sekizinci sınıftan 1.192.799 öğrenci mezun oldu, bu öğrencilerden 971.657’si merkezi sınava katıldı. Yani öğrencilerin %81,46’sı merkezi sınava girdi. Aslında MEB bu sistemi sınavsız geçiş için tercih etmişti, ama görünen o ki ilk yılda bu konuda çok başarılı olunamamış. MEB’in raporunda dikkat çeken en önemli nokta ise, raporda sadece yerleşen öğrencilerin sonuçlarının yer alıyor olması. Aslında daha doğru bir değerlendirme yapılabilmesi adına tüm adaylara ilişkin sonuçlar yayınlanmalıydı.

Sınav puanlarına ilişkin istatistikleri incelediğimizde, yerleşen öğrencilerin en yüksek net ortalamasının 10 soruda 9,72 net ile Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, en düşük ortalamanın ise 20 soruda 6,99 net ile Matematik dersinde olduğunu görüyoruz. Diğer testlerdeki ortalamaları yukarıdaki tablodan inleyebilirsiniz.

Soru güçlük düzeyi, testi alan adaylar içinde incelenen soruyu doğru cevaplayanların oranıdır. Güçlük düzey değeri arttıkça soruyu doğru cevaplayanların oranı da artar. 2018 Merkezi Sınavındaki alt testlerin ortalama güçlükleri 0,24 ile 0,84 arasında. Güçlük düzeyi en düşük alt testin Matematik, en yüksek alt testin ise Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi testi olduğu görülmektedir.

Soru ayırt edicilik düzeyi, incelenen soru ile test toplam puanı arasındaki ilişkinin bir göstergesidir. İncelenen soru ile testte yüksek başarı ve düşük başarı gösteren öğrencileri ne kadar ayırt edilebildiği bu istatistikle belirlenmektedir. Merkezi Sınavda ortalama ayırt edicilik değerlerinin 0,31 ile 0,82 arasında değiştiği ve tüm alt testlerdeki ortalama ayırt edicilik değerlerinin yeterli görülen düzeyin (0,30) üzerinde olduğu görülmektedir.

Testin güvenirliği, incelenen testin zaman içinde kararlı, tutarlı sonuçlar sağlaması, sağladığı sonuçların tesadüfi hatadan arınık olması, içerdiği soruların bir bütün olarak tutarlı ölçme yapması açılarından değerlendirilmektedir. Alt testlerin iç tutarlılık katsayılarının 0,65 ile 0,84 arasında değişmektedir. Hesaplanan iç güvenirlik katsayıları Matematik dışındaki tüm alt testlerde uygun görülen seviyenin (0,70) üzerindedir. Matematik alt testindeki sorularda görülen yüksek boş bırakılma oranları, bu alt teste ilişkin iç tutarlılık katsayısının görece düşük olmasında etkili olduğu raporda belirtilmiştir.

2018 Merkezi Sınav’ın puan ortalamasını incelediğimizde yerleşen adayların %66,67’sinin 300-400 puan aralığında, %15,02 sinin ise 400 ve üstü puana sahip olduğunu görüyoruz.

Öğrencilerin sosyoekonomik düzeyine yönelik sonuçlar anne ve baba eğitim düzeylerindeki artışların merkezi sınav puanları üzerinde anlamlı bir artışa yol açtığı rapordaki verilerinden görülmektedir. Eğitim düzeyi yüksek anne ve babaya sahip öğrencilerin puan ortalamalarının diğer öğrencilerden daha yüksek olduğu görülmektedir. Burada ebeveynlerin eğitim düzeyi yükseldikçe öğrencinin sınava hazırlık sürecinde sunulan imkanların artması önemli bir etkendir.

Yerleşen öğrencilerin sonuçları incelendiğinde en yüksek puan ortalamasının 380,55 ile özel okullarda olduğunu görüyoruz. Devlet okulundan mezun olup sınavla yerleşen öğrencilerin ise ortalaması 339,94. Devlet ve özel okullar arasında çok ciddi bir fark var. Bu farkın pek çok sebebi var. Başta özel okulların çok yoğun şekilde yaptığı sınava hazırlık çalışmaları, bir diğeri sınava hazırlanan çok başarılı öğrencilerin devlet yerine özel okulda burs alarak okuması ve devlet okullarındaki eğitimin giderek zayıflaması sayılabilir. Bu ortalamanın sadece yerleşenlere ait olduğunu düşündüğümüzde Türkiye genelinde tablonun daha da kötü olduğunu anlıyoruz.

Mevcut sıralamada merkezi sınav puanına göre ilk 1.000’e giren öğrencilerin 982’sinin, OBP eklenmiş merkezi sınav puanı kullanılarak yapılan sıralamada da ilk 1.000 öğrenci arasında bulunduğu belirlenmiştir. Raporda diğer başarı düzeylerinde de benzerlik düzeyinin %95’in üzerinde olması OBP’nin sınav puanına dahil edilmesinin, mevcut başarı sıralamasında büyük bir değişim oluşturmadığı belirtilmektedir.

Raporun sonunda iki tane öneri yer almaktadır. Bu önerilerin bir tanesi sınav süresi ile ilgilidir. Bu öneri ile sayısal bölümün süresi 80 dakikaya çıkarılmıştır. İkinci öneri OBP’nin sınav puanına eklenmesiyle ilgilidir. Yapılan simülasyon çalışmasında OBP eklenmesi halinde öğrencilerin merkezi sınav puanına ilişkin başarı sıralamalarında büyük bir değişim görülmediği belirtilmiş.  6. 7. ve 8. sınıftaki notları dikkate alınarak hesaplanan ve 0-100 aralığında değişen OBP’nin, 100-500 puan aralığına ölçeklendirilerek ve 0,12 katsayısı ile çarpılarak sınav puanına eklenmesi, merkezi yerleştirmede kullanılmasının yanında OBP’nin, yerel yerleştirmede de önceliklendirilmesi önerilmiştir. Bu önemli bir değişikliktir. Henüz bir açıklama yapılmadığı için konu netlik kazanmasa da OBP’nin eklenme ihtimali dikkate alınarak hareket edilmesi faydalı olacaktır. Daha önceki yıllarda okul notlarının yerleştirme puanına eklenmesiyle okullar arasında not vermeden kaynaklanan farklılıklardan dolayı bazı öğrenciler puanları yüksek olduğu halde OBP’leri düşük olduğu için geriye düşmüşlerdi.  Bazı okullarda öğrencilerin mağduriyetini engellemek adına çok kolay yapılan yazılılar ile okulların ölçme değerlendirme tarafı oldukça zayıflamıştı. Bu açıdan baktığımızda OBP’nin eklenmesi yine benzer sorunlara sebep olabilecek gibi görünüyor.

Raporun tamamına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

http://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/17094056_2018_lgs_rapor.pdf

Her ay olduğu gibi MEB’in yayınladığı örnek soruları takip etmeyi ve çözmeyi unutmayınız. Aralık ayı LGS örnek sorularının linklerine aşağıdan ulaşabilirsiniz.

https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/25095829_aralik_ayi_ornek_sorular_sayisal.pdf https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/25095829_ornek_sorular_aralik_ayi_sozel.pdf