YÖK’ün Denklik Yönetmeliği’nde Yaptığı Değişiklikler ve Etkileri

YÖK 15 Mart 2024 tarihinde Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğinde ciddi değişiklikler yaptı. Bu değişikliklerin başında Türkiye’de başarı sıralaması şartı aranan programlar için yapılan denklik başvurularında YKS sıralama şartı getirilmesi oldu. Şu andaki mevcut sistemde tıp, diş hekimliği, eczacılık, mimarlık, hukuk, öğretmenlik ve mühendislik gibi bölümlerde başarı sıralaması şartı bulunuyor. Bölümler için denklik başvurusunda bulunan öğrenciler YKS’de tıp için 50 bin, diş hekimliği için 80 bin, mimarlık için 250 bin, hukuk için 125 bin, öğretmenlik ve mühendislik için 300 bin sıralamasına sahip olmanız gerekiyor. Bu bölümlerin dışındaki bölümlerin denklik başvurularında YKS şartı bulunmuyor. Yine tıp, diş hekimliği, eczacılık ve hukuk fakültelerinden mezun olan öğrencilerin denklik alabilmesi için mezun oldukları üniversitelerin YÖK’ün belirlediği sıralama kuruluşlarında ilk 1000 içinde yer alması gerekecek. Bu bölümler dışındaki bölümler için üniversitelerinin sıralama koşulu bulunmamakta.

Değişikliklerin yönetmeliğin yürürlüğü girdiği tarihten itibaren kabul alan kişiler için geçerli olacağı da belirtildi. Bu durumda bu yıl yurt dışı başvurularında bulunmuş öğrenciler için de YKS şartı geçerli olacak. YKS başvuruları tamamlandıktan sonra böyle bir değişiklik olduğu için YÖK her ne kadar YKS için geç başvuru hakkı vermiş olsa bile, bu öğrencilerin kalan sürede YKS hazırlanması ve bu sıralamaları elde etmesi oldukça zor olacaktır. YKS’ye hazırlanan öğrenciler 4 yıllık bir müfredattan sorumlu oluyorlar, bu sebeple bu öğrenciler iyi sıralamalar elde etmek için sadece 12. sınıfta değil 4 sene artan bir tempoda  çalışmak durumunda kalıyorlar. Eğitimine yurtdışında devam etmeyi düşünen öğrenciler genellikle Abitur, Matura, Maturita, IB DP, AP gibi uluslararası programlar uygulayan yabancı ya da Türk okullara devam ediyorlar. Bu okulların müfredatlarıyla YKS müfredatları arasında ciddi farklar bulunuyor. Öğrencilerin hem bu müfredatları öğrenip yurtdışı kabullerine hazırlanması hem de YKS’ye hazırlanıp yüksek sıralamalara girmesi oldukça zor görünüyor. YKS 2024’e bu kadar az zaman kalmışken bu yıl mezun olacak ve yurtdışında eğitimine devam edecek öğrenciler için bu karar ciddi bir haksızlık yaratıyor.

YÖK bu değişikliği özellikle Tıp, Hukuk gibi alanlarda yurtdışından kolaylıkla diploma alan öğrencileri engellemek için almış olabilir ama bu durum dünya sıralamalarındaki en iyi üniversitelere kabul almış öğrencileri mağdur eden bir son dakika değişikliği oluyor.

YÖK’ün tanıdığı üniversite sıralama kuruluşları ve en iyi sıraya sahip Türk Üniversitelerini incelediğimizde aşağıdaki gibi bir tablo çıkıyor.

ARWU – İlk 400’de üniversitemiz yok,  en iyi sıralama 401-500 ile İstanbul Üniversitesi

CWTS Leiden – İlk 400’de üniversitemiz yok, en iyi sıralama 410. sıra ile Hacettepe Üniversitesi

QS – En iyi sıralama 336. sıra ile ODTÜ

Times Higher Education – 351-400. sıra ile Koç Üniversitesi

Bu bilgiler ışığında özellikle ilk 400 içinden kabul alanlara doğrudan denklik verilmesi gerekir diye düşünüyorum.

Sözün özü YÖK öncelikle bu değişikliği niye yaptığını kamuoyuyla paylaşmalıdır. Denklik süreçlerinde bu kararları almalarını gerektiren sorunlar detaylıca taraflara anlatılmalıdır. Eğer bir değişiklik yapılması gerekiyorsa,  şartlar tekrar değerlendirilmelidir,  aksi takdirde denklik alamayacağı için pek çok parlak öğrenci iş hayatına yurt dışında devam edecek.  Yaşanacak beyin göçü ülkemizin geleceği adına büyük bir kayıp olacaktır.

İkinci konu ise denklikle ilgili değişikliklerin yürürlüğe kademeli şekilde sokulmasıdır. Nasıl müfredat değişikliği bile 9. sınıftan başlayarak kademeli olarak uygulanacak ve YKS de buna göre düzenlenecekse, şu anda Türkiye’de lisede okuyan öğrenciler de bu karardan muaf olmalıdır, liseye yeni başlayacak öğrencileri kapsayacak şekilde kademeli geçiş yapılmalıdır.