8.sınıf öğrenci ve velilerinin merakla beklediği liselere geçiş için yapılacak olan merkezi sınav kılavuzu açıklandı. Kılavuzda sınavla ilgili detayların yanı sıra sınavla öğrenci alan okulların listesi de yer aldı.
Türkiye genelinde 309 fen, 89 sosyal bilimler, 222 Anadolu, 297 Anadolu imam hatip, 449 mesleki ve teknik Anadolu lisesinin yer aldığı listede, her ilde fen, meslek ve imam hatip lisesi yer alıyor ama 34 ilde Anadolu lisesi yer almıyor. Sınavla öğrenci alacak okulların kontenjanlarına baktığımız zaman, listede en çok kontenjanın 34 bin 530 ile Anadolu liselerine ayrıldığını, onu, 34 bin 500 ile fen lisesi, 28 bin 860 ile Anadolu imam hatip, 19 bin 170 ile mesleki ve teknik Anadolu, 9 bin 450 ile sosyal bilimler lisesi izlediğini görüyoruz.
Sınavla öğrenci alacak Anadolu Lisesi bulunmayan iller ise şunlar; Trabzon, Ordu, Rize, Artvin, Gümüşhane, Bayburt, Giresun, Tokat, Çorum, Sinop, Karabük, Bolu, Kastamonu, Amasya, Iğdır, Erzincan, Ardahan, Tunceli, Mardin, Kilis, Kırşehir, Çankırı, Çanakkale, Kırıkkale, Kırklareli, Edirne, Yalova, Yozgat, Bilecik, Karaman, Kütahya, Burdur, Osmaniye ve Isparta.
Listenin yayınlanmasıyla birlikte hem veliler hem de eğitimcilerin kafalarında bazı soru işaretleri oluştu. En önde gelen soru ise listenin neye göre belirlendiği idi. MEB Müsteşarı Yusuf Tekin’in yaptığı açıklamaya göre liste şöyle belirlendi;
- TEOG yerleştirmelerinde ki öğrencilerin ilk beş tercihine bakıldı ve yüzde 62’si genel, yüzde 15’i meslek, yüzde 22’sinin din öğretimini tercih ettiği tespit edildi.
- Eğer bir ilde fen ve sosyal bilimler lisesi varsa, bu iki lise o ildeki yüzde 62’lik kapasiteyi dolduruyorsa listeye farklı bir ortaöğretim genel müdürlüğüne bağlı lise konulmadı. Bu kotanın doldurulamadığı yerlerde Anadolu lisesi konuldu. Listedeki anadolu liseleri seçilirken, daha önceki TEOG yerleştirmeleri üzerinden puan skalasına, köklü ve geleneği olmasına öğrencilerin konaklayabileceği MEB’e bağlı pansiyonu olup olmamasına bakıldı.
- Yüksek puanlı olduğu halde listeye giremeyen Anadolu Liseleri kota dolduğu için eklenmedi.
Tekin’in bir diğer önemli açıklaması ise hedeflerinin uzun vadede liselere tamamen sınavsız geçiş olduğuydu. Bu yıl %90 oranında sınavsız geçişin sağlanacağını ve sonraki yıllarda kademeli olarak sınavın ortadan kalkacağını belirtti.
Bugünü daha doğru değerlendirmek adına şöyle bir geçmişe, TEOG’un geldiği yıla gidersek, sistemin öğrencilerin özel bir hazırlık yapmalarına gerek kalmasın diye getirildiğini hatırlayacağız. Öğrencilerin okuldaki çalışmalarla sınavlara hazırlanmaları yeterli olacak, özel derse ve kursa ihtiyacı olmayacaktı. Ancak düşünülen gerçekleşmedi, öğrenciler mahallerindeki liseye bile gidebilmek için sınava hazırlanması ve tercihlerinin sonucunda oraya yerleşmesi gerekti. Öğrencilerin üzerindeki sınav stresi ve yükü artıkça arttı, büyük çabaların sonucunda gittikleri anadolu liseleri ne öğrencilerin ne de velilerin beklentilerini karşılamadı.
Tüm liselerin Anadolu lisesine dönüşmesi ve sınavla almaya başlaması yanlış bir uygulamaydı. Okullar Anadolu lisesine dönüştü ama eğitim kaliteleri artacağına azalmaya başladı, sıradanlaştı. Belirli okullar dışındaki Anadolu liselerinin sadece tabela Anadolu lisesi olduğunu bildiğimiz için, sınavla girilen okulların sayısının azaltılmasını olumlu buluyorum. Ayrıca burada asıl odaklanmamız gerekenin, sınavla alan yada almayan tüm liselerdeki eğitim kalitesinin artırılması olduğunu düşünüyorum. Üniversite sınav sonuçları, okulların bir üst öğretim kurumuna ne kadar hazır öğrenci yetiştirdiğinin önemli bir göstergesidir. Anadolu lisesi mezunlarının son 5 yılda lisansa yerleşme oranlarını incelediğimizde, Anadolu liselerindeki eğitim kalitesinin giderek zayıfladığını çok net olarak görüyoruz. Anadolu lisesi mezunlarından 2013 yılında lisansa yerleşenlerin oranı %54.91, 2014 yılında %50.28, 2015 yılında 50.02, 2016 yılında 41.41 ve 2017 yılında son beş yılın en düşük seviyesi olan %34.94 olması bu görüşümüzü de doğruluyor. MEB’in sınav sonuçlarını bu açıdan da değerlendirerek hem sınavla öğrenci alan okullarda hem de diğerlerinde öğrencileri bir üst kuruma ve en önemlisi hayata en iyi şekilde hazırlamanın yolları üzerine ciddi şekilde çalışmalıdır.
Her ne kadar MEB sınavsız geçişi hedeflese de geçtiğimiz günlerde tamamlanan başvurulara göre pek de beklenen gerçekleşmedi. 8.sınıfta okuyan 1 Milyon 175 bin öğrenciden 996 bin tanesi sınava girmek için başvuruda bulundu. 126 Bin 510 öğrencinin alınacağı okullara 996 bin başvurunun olması sene başından beri yaşanan belirsizliklerin bir sonucu gibi görünüyor. Sınavla alınacak okulların Nisan ayı gibi geç bir tarihte yayınlanması, tercihler ve yerleştirmeyle ilgili hala devam eden belirsizlikler, özel okulların da aynı sonuçları kullanacak olması, sistemin bu yıl ilk defa uygulanacak olması gibi etmenler başvurunun bu kadar fazla olmasına sebep oldu. Peki bundan sonra 8.sınıf velilerini neler bekliyor?
Liselere Yerleştirme İşlemi Nasıl Yapılacak?
Merkezi sınav puanı ile öğrenci alan okulların belirlenen kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre, tercihleri doğrultusunda Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yapılacak. Merkezi sınavla öğrenci alan okullarda merkezi sınav puanının eşitliği halinde, Ortaokul Başarı Puanı´na (OBP), öğrencinin doğum tarihine göre yaşı küçük olana, 8. 7. ve 6. sınıflardaki yıl sonu başarı puanı (YBP) üstünlüğüne, okula özürsüz devamsızlık yapılan gün sayısının azlığına ve tercih önceliği durumlarına bakılarak yerleştirme yapılacak. Merkezi sınavı ve yetenek sınavı ile öğrenci alan okulların belirlenen kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre yerleştirme yapılacak.
Sınavsız öğrenci alan okullara yerleştirme işlemi, il ve ilçe milli eğitim müdürlüklerince belirlenen ortaöğretim kayıt alanları içindeki sınavsız öğrenci alan ortaöğretim kurumlarına belirlenen kontenjanlara göre yapılacak. Yerel yerleştirme işlemleri, okulun bağlı bulunduğu genel müdürlük ile il veya ilçe milli eğitim müdürlüklerinin sorumluluğunda Bakanlıkça yürütülecek. Yerel yerleştirme, ortaöğretim kayıt alanı, okulların türü, okulların kontenjanı, okulların bulundukları yer, okulların pansiyon durumu ile öğrencilerin ikamet adresleri, öğrencilerin okullarda bulunuşlukları, tercihler, okul başarı puanları, devam-devamsızlık ve yaş gibi kriterler göz önünde bulundurularak yapılacak.
Haziran ayında açıklanacak kılavuzda yerleştirmeyle ilgili diğer detaylar belli olacak. Kayıt işlemleri tamamlandıktan sonra açıklanacak takvim doğrultusunda nakil işlemleri de gerçekleştirilecek.
