Değerli psikolog arkadaşım Bahar Boylu’nun davetiyle, Anabilim Eğitim Kurumları’nın dergisi PsikoBİLİM’de pandemide YKS ve LGS hazırlık süreçlerini konuştuk. Bu zorlu süreçte ebeveynlerin gençlere nasıl destek verebileceğini anlattığım röportajın detaylarına aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Global Pandemide Ulusal Sınavlara Hazırlanan Gençler1. Ülkemizde yıllardır ‘sınav senesi alarm senesi’ algısıyla gençlerimiz ve aileleri, mücadele dolu zamanlar deneyimliyorlar. Lise ve üniversite giriş sınavları neden bu kadar önem arz ediyor?
Ne yazık ki ülkemizdeki tüm okullar aynı standartlarda eğitim vermiyor. Liselerde yabancı dil, merkezi sınav başarıları, gelecek vizyonu kazandırma gibi konularda okulların performansları çok değişken. Veliler ve öğrenciler iyi bir lise iyi bir üniversiteyi, iyi bir üniversite de iyi bir kariyeri getireceğini düşünerek bu sınavlara çok önem veriyor. Öğrenci sayısı çok, yüksek standartta eğitim veren okul sayısı az olduğu için LGS ve YKS’de çok ciddi bir rekabet var. Bu rekabetin sonucu olarak da sınav senesi alarm senesine dönüşüyor.2. Gençler için parlak bir gelecek mutlaka iyi bir yüzdelik dilime girmekle mi mümkün?
İyi bir yüzdelik dilime girmek iyi bir okula gitmeyi sağlar ama o okuldan nasıl mezun olacağını öğrenci kendisi belirler. Aynı okuldan mezun olan ama iş hayatında bambaşka düzeylerde başarı gösteren çok öğrenci var. İyi bir okul, öğrencinin kendini çok yönlü geliştirmesine fırsat tanıyan bir okuldur. Öğrenci bu fırsatları iyi değerlendirir, kendini geleceğin iş hayatında gerekli yetkinliklerle donatırsa, parlak bir geleceğe sahip olabilir. Öyle bir çağda yaşıyoruz ki, iş dünyası gençlerden farklı yetkinlikler bekliyor. Sınavlarda başarılı olarak en yüksek puanlı okullardan mezun olabilirsiniz ama eleştirel düşünme, yaratıcılık, aktif öğrenme, liderlik, teknoloji tasarımı, dayanıklıklık gibi yetkinliklere sahip değilseniz parlak bir gelecek hayal oluyor. 3. Sınav senesinde çoğu gencin sanat, spor, entellektüel uğraş ve hobilerini bıraktığını duyuyoruz bu sene böyle mi geçmeli?
Ne yazık ki YKS, LGS gibi sınavlar hayatımızda var ve bu sınavlarda öğrencilerin başarı düzeyleri, çoktan seçmeli sorulara verdikleri doğru cevap sayılarına göre belirleniyor. Yurtdışında üniversite kabullerinde öğrencinin akademik geçmişi kadar sanat, spor alanında yaptığı çalışmalar da değerlendiriliyor. Hem okul dönemlerinde hem de kabullerde, bu tip beceriler öğrencileri öne çıkardığı için, öğrencilerin spor ve sanat gibi alanlarda uluslararası başarı düzeyi de yüksek oluyor. Öğrencilerin senelerce emek verdikleri spor, sanat çalışmalarına sınav senelerinde ara vermek zorunda kalmaları gerçekten çok acı ama yüksek hedefleri olan öğrencilerin çalışma programlarında bu tip çalışmalara ayıracak çok vakti olmuyor ne yazık ki. Benim önerim beden ve ruh sağlıkları için akademik çalışmaların yanı sıra kısa süre ayırabilseler de sanat, spor gibi faaliyetlere günlük programlarında yer vermeleri olacaktır. 4. Aileler için sınav sonucunun anlamı ne olmalı ve bu süreci nasıl yönetmeliler?
Sınavlar hayatımızın gerçeği ve sınavlarda başarılı olmak önemli ama hayat sınavlardan ibaret değil. Her zaman bir telafi vardır. Öğrenci lise sınavlarında başarılı olamazsa üniversite sınavına hazırlanabilir, üniversite sınavında istediği yer olmazsa sınava tekrar girebilir. İyi bir liseye giremediğinde tüm hayatında başarısız ve mutsuz olacak diye düşünmek yanlış olur. Hangi liseden veya üniversitesi mezun olursa olsun, öğrencinin kendini geliştirmesi, kendini geleceğe iyi hazırlaması çok daha önemli. 5. Pandemi de eklenince sizce 8’lerin ve 12’lerin evlerinde neler oluyor?
Sınava hazırlık süreci zor bir süreç, ergenlik gibi özel bir dönemden geçerken sınava hazırlanmak daha da zor. Geçen yıl buna bir de pandemide sınava hazırlanmak eklendi. Gençlere bu dönemde bolca anlayış ve sabır göstermek gerekiyor. Gençlerin sosyal ve duygusal ihtiyaçları var ve bunların hiçbirisi evde ders çalışırken karşılanmıyor. Robot gibi sadece ders çalışmalarını, yemek yemelerini ve uyumalarını istiyoruz. Evde motive olmakta çok zorlanan öğrenciler olduğunu biliyorum. Okula çok az devam edebildiler, okul döneminde streslerini az da olsa atabiliyorlar, arkadaşlarıyla sohbet ediyorlardı, bu onlara çok iyi geliyordu. Umarım en kısa sürede okullar açılır ve öğrenciler sınav sürecini biraz daha sağlıklı şekilde yürütebilir. 6. Sınava en etkin hazırlanma yöntemi nelerdir?
Sınavlara hazırlıkta öncelikle öğrencinin amacını ve o amaca bağlı hedeflerini belirlemesi çok önemlidir. Bu öğrencinin motivasyonu açısından da çok gerekli. Amacını ve hedeflerini net olarak ortaya koyan öğrenciler, sınavlarda çok daha başarılı oluyor. Süreç içinde gösterdiği performansla, hedeflerin karşılaştırılması da önemli bir adım. Düzenli ders çalışılması, öğrencinin ihtiyacına göre çalışma programının belirlenmesi de önemli diğer adımlar. Soru çözmeye odaklanmak yerine öncelikli olarak öğrenmeye odaklanılmalı. Öğrenme gerçekleştikten sonra farklı soru türleri çözülmelidir. Öğrencinin seviyesine göre, kolaydan zora doğru kaynak takip edilmelidir. Zaman yönetimini sağlıklı yapmak da sınavlarda başarının bir diğer anahtarıdır. 7. Sınava hazır olmanın ne kadarı çalışmak ne kadarı mental hazırlık?
Sınava hazırlıkta ve sınav anında kaygıyı ve stresi iyi yönetebilmek sonucu çok etkiliyor. Yüksek hedefleri olan, sınava çok hazırlanan ama sınav anında yaşadığı panik ve heyecandan gerçek performansını gösteremeyen çok öğrenci oluyor. Bu sebepten hem hazırlık sürecinde hem de denemelerde stresi ve kaygıyı yönetmeyi öğrenmek gerekiyor. Sınavların önemli olduğunu kabul etmekle birlikte ölüm kalım meselesi haline de getirmemek gerekiyor. Aileler kendi kaygı ve streslerini çocuklara yansıtabiliyor, bu da gençlerin daha da çok strese girmesine yol açıyor. Bu noktada ailelerin de daha sakin olması ve her koşulda onları sevdiklerini göstermeleri, arkalarında olacaklarını söylemeleri gençleri rahatlatıyor.
Sınav sürecindeki tüm gençlere başarılar ve ailelerimize kolaylıklar diliyorum .
